قرآن، نماد حیات معقول - صفحه 41 و 42
بحثى در محتویّات قرآن
4- رخصت‌ها و واجبات اصلى
رخصت‌ها عبارت است از احکام اضطرارى که براى موارد اضطرار وضع شده است، مانند:
بقره 173؛ «کسى که به خوردن میته و سایر امور ممنوعه اضطرار پیدا کند، بدون اینکه ظالم شود یا از حدّ الهى تجاوز کند، گناهى براى او نیست»
واجبات اصلى شامل عقاید اصلى و احکامى می‌شود که قابل دگرگونى نیست، مانند اعتقاد به وحدانیّت خداوند و نماز و حفظ نفس از تلف شدن.
5- خاص و عام
عام عبارت است از حکمى که شامل همه افراد و اصناف موضوع خویش می‌باشد، مانند حلال بودن خرید و فروش که شامل همه انواع آنهاست، مگر اینکه تخصیصى وارد شود. خاص عبارت است از حکم به بعضى از افراد یک موضوع، مانند:
نساء 92؛ «و کسى که یک فرد باایمان را به‌طور خطایى(غیرِعمد) بکشد، باید یک برده مؤمن را آزاد کند»
در این آیه، براى کفاره قتل خطایى(غیرِعمد)، آزاد کردن برده خاص(مؤمن) منظور شده است.
6- مطالب عبرت‌انگیز و مثَل‌ها
مطالب عبرت‌انگیز، مانند داستان‌های اقوام و ملل گذشته که خداوند متعال براى افزایش معلومات مفید انسان‌ها براى زندگى صحیح آورده است. مثل داستان فرعون و عاد، و در مقابل آنان، داستان پیامبران و سایر رشدیافتگان.
مثَل عبارت است از مثال زدن براى توضیح یک مطلب، مانند بارقه‌های زودگذر براى روشن ساختن آتش که پیرامون آدمى را روشن می‌کند و به‌سرعت خاموش می‌شود.
بقره 17؛ مانند مَثَل کسى است که آتشى را روشن کند .
صفحه 41 و 42
